Hoe we het ook wenden of keren, we moeten zo snel mogelijk van de fossiele brandstoffen af. Is het niet vanwege de klimaatverandering en de gevolgen daarvan op het milieu, dan toch zeker omdat de leveringszekerheid en de betaalbaarheid niet meer zijn te garanderen en onder druk staan. Kortom Nederland moet in 2050 fossielvrij zijn. Veel Nederlanders zijn uit overtuiging bereid,  hier hun steentje aan bij te dragen. Maar anderen zijn vooral koortsachtig op zoek naar een beter rendement voor hun spaargeld. Aangespoord door milieubeweging, vereniging eigen huis en consumentenbond laten zij zich overhalen, verleid met rekensommetjes en berekeningen over rendementen, een setje PV panelen aan te schaffen. Ook de salderingsregeling van de overheid draagt bij aan de PV panelen gekte. Leveranciers en installateurs varen er wel bij en klagen niet.

Het gemiddelde energiegebruik

In de gemiddelde Nederlandse woning wordt ongeveer 3500 kWh elektriciteit gebruikt. En ook nog eens ongeveer 1800 m3 aardgas. De energie-inhoud van een m3 aardgas komt overeen met zo’n 10 kWh dus staat die 1800 m3 aardgas voor 18.000 kWh. Een simpel rekensommetje maakt duidelijk dat elektriciteit verantwoordelijk is voor ongeveer 16% van de energie vraag terwijl de verwarming 84% voor zijn rekening neemt.

Bekend is ook dat ongeveer 30% van de moeizaam met fossiele brandstof opgewekte warmte (gedurende het stookseizoen) via het dak verloren gaat en verdwijnt. Dat komt dus neer op 6.000 kWh warmteverlies ofwel 28% van de energievraag.
Met de Nederlandse wijsheid “Voorkomen is beter dan genezen” in gedachte kan ik niet anders dan concluderen dat die run op PV panelen voor velen verkeerd zal uitpakken.

De levensduur van constructies en systemen
Wat is het geval. Gemiddeld gaan PV panelen ongeveer 30 jaar mee. De levensduur van dakpannen is beperkt; voor betonnen pannen is die ongeveer 30 jaar en voor keramische pannen ca. 50 jaar. Van veel daken moeten dus de dakpannen de komende jaren worden vervangen. Dan is dat niet handig als er een PV systeem is geïnstalleerd. Dat betekent extra demontage en montagekosten, met risico’s op schade en extra uitval.
De levensduur van bitumendakbedekking op platte daken is zelfs beperkt tot ca 15 jaar.

In één keer goed
Hoeveel efficiënter kan het zijn en worden uitgevoerd.
De oude en verweerde dakpannen gaan van het dak af. Er komt een dik isolatiepakket over het dakbeschot. Bij voorkeur natuurlijk een groot prefab isolerend dak–element waarmee in een keer het gehele dakvlak wordt bedekt. Op dat isolatiepakket (met een isolatiewaarde van 8-10) worden dan via een in-dak montage systeem PV panelen aangebracht. Deze oplossing betekent een voldak PV systeem waarbij alleen nog aan de randen of helemaal geen dakpannen meer nodig zijn. Scheelt alleen al aan dakpannen leggen zo’n €50 per m2. Zowel voor isolerende dak-elementen, waterdichte in-dak systemen als de PV panelen zelf is er een keur aan keuzemogelijkheden.
Voor een plat dak geldt zelfs dat gedurende de levensduur van 30 jaar voor het PV systeem de dakbedekking tot wel 2 keer of meer vervangen moet worden. Met steeds die bijkomende demontage en montagewerkzaamheden.
Het is verstandig om ook hier weer eerst het platte dak goed te isoleren. Om te voorkomen dat het isolatiepakket boven de opstaande muur uitsteekt en dat de muur zou moeten worden verhoogd, verdient de dunst mogelijke isolatie de voorkeur. Denk daarom aan de voordelen van een zeer dunne maar perfect isolerende aerogel deken. Werk het dak verder waterdicht af door het gebruik van EPDM rubber met een levensduur tot meer dan 50 jaar. Dan is het dak echt geschikt voor een PV installatie, waarbij bij plaatsing onder 15°, ook oost/west gericht, veel meer panelen mogelijk zijn.

Bescherming en regels; met het oog op de toekomst
De overheid zou er goed aan doen strikte voorwaarden te stellen aan de kwaliteit en effectiviteit van de isolatie van daken waarop met SDE+ subsidies PV panelen worden geplaatst. De isolatiewaarde van de dakconstructie zou minimaal een Rc van 10 moeten hebben. Dan wordt zowel het warmteverlies en daarmee de vraag naar energie voor verwarming teruggedrongen als de decentrale energieopwekking voor lange tijd goed geregeld.

Maak werk van het ontzorgen
Ook de eerder genoemde organisaties die zich nu bezighouden met het aanbieden van de collectieve inkoop en doorverkoop van PV-systemen tegen de laagst mogelijke prijs, zouden er goed aan doen hun afnemers een totaal oplossing aan te bieden. Bied de combinatie van een perfect geïsoleerd dak en een optimaal, dakvullend, PV systeem aan.
Vanzelfsprekend kan dat in sommige gevallen betekenen: PV in combinatie met de opwekking van warmwater (PVT). Maar echt af is het aanbod pas wanneer tevens een systeem voor de opslag van elektriciteit onderdeel uitmaakt van het aanbod. En dan niet een Lithium-Ion batterij met zijn risico’s en beperkingen. Een stationair opslagsysteem stelt andere eisen dan een mobiel/ verplaatsbaar opslagsysteem. Voor in huis ligt een stationair systeem zoals een flow-battery of een zoutwater batterij meer voor de hand. Daar kom ik binnenkort op terug.

drs. P.H.A.M. Masselink, Masselink Sustainable Energy Solutions; december 2017, www.sustainableenergysolutions.nl, 21-11-2017