Inleiding

De beschikbaarheid van voldoende zoet water in Nederland is steeds minder makkelijk te garanderen. In het Westen en het Noorden van ons land bedreigt toenemende verzilting de watervoorziening voor de drinkwaterproductie maar ook voor de land- en tuinbouw. Extra druk ontstaat door langere periodes van hoge temperaturen met [relatief] weinig neerslag terwijl lokaal korte maar hevige regenbuien vallen. Jaarlijks neemt de hoeveelheid neerslag trendmatig geleidelijk toe. (1)

Dat laatste brengt de landbouw ertoe om veel extra grond- en oppervlaktewater in te zetten voor het beregenen van de gewassen. In bebouwde gebieden veroorzaken de korte intense regenbuien wateroverlast omdat al dat water niet snel genoeg via de riolering is af te voeren. Meer over deze onderwerpen vindt u in mijn blogs ‘Watertekort ondanks wateroverschot’, januari 2018, (vooral internationaal) en ‘Water als grondstof’, juni 2018, (vooral Nederland).

Redenen te over om zuinig te zijn op ons drinkwater. Voor water dat niet de kwaliteit van drinkwater hoeft te hebben, zijn goede oplossingen te gebruiken en verder te ontwikkelen. In dit essay komen een aantal bestaande en toekomstige oplossingen en (mogelijke) maatregelen aan de orde.

Situatie NL: verzilting, neerslag en drinkwater

Huidige situatie, verwachte zoutindringing en probleemgebieden

Bron: Kaartenatlas Nationaal Waterplan

Neerslag neemt trendmatig geleidelijk toe

Huidige gebruik van drinkwater

Momenteel gebruiken we in Nederland gemiddeld 120 liter drinkwater per persoon per dag (l/p/d). Het meest water gebruiken we voor de douche 51,2 l/p/d, voor het toilet 33,3 l/p/d en de wasmachine 14,3 l/p/d. Samen 98,8 l/p/d. Dat is 83 % van het totale drinkwater per persoon per dag. 

Brob: www.vitens.nl

Nederland levert het beste drinkwater van Europa en beschikte tot op heden over voldoende grond- en oppervlaktewater om meer dan genoeg van dat goede drinkwater te produceren. Door veranderingen in de neerslag en zorgen om beschikbaarheid voor bijvoorbeeld de industrie en agrarische sector zal dat op korte termijn drastisch veranderen.
Toch is het niet verbazingwekkend dat er tot op heden niet erg zorgvuldig met dat drinkwater wordt omgesprongen. Deze hoge kwaliteit drinkwater heeft een bizar klein prijskaartje van € 0,63 tot € 1,32 per 1000  liter. Waterbedrijven die oppervlakte-/rivierwater gebruiken om drinkwater uit te produceren hanteren een hogere prijs per kubieke meter, omdat rivierwater (nu al) lastiger is te zuiveren dan grondwater.  

.

Mogelijkheden om gebruik van drinkwater te beperken

Verbruik drinkwater bij douches beteugelen heeft eerste prioriteit

Als we iets willen doen aan de verspilling van drinkwater zijn maatregelen die het gebruik bij het douchen beperken zeer effectief.

Douchekop, douchetijd en waterkraan aanpassen

Bij het douchen is het verbruik gemiddeld 6 tot 7,5 liter water per minuut. Een niet-waterbesparende douchekop gebruikt per minuut al gauw gemiddeld 8 tot 9 liter water. In Nederland kost een douchebeurt, die tussen de 5 en 10 minuten duurt, 40 tot 50 liter water. Een regendouche verbruikt al snel 15 tot wel 40 liter water per minuut met een totaalgebruik van 100 tot 280 liter per douchebeurt. Een bad vereist gemiddeld 120 liter per keer.
Natuurlijk scheelt het ook heel wat als de duur van het douchen van een kleine 10 minuten wordt teruggebracht tot bijvoorbeeld maximaal 5 minuten. Ook een thermostaatkraan bespaart op douchewater. Het besparen van douchewater zorgt tegelijkertijd voor een besparing op de energierekening.

Met neveldouches kan het nog veel zuiniger

In Californië, een Amerikaanse staat die al jaren kampt met extreme droogte en ernstig watertekort, is – dankzij crowdfunding en steun van Apple en Google 5 jaar lang aan de ontwikkeling van een innovatieve neveldouche gewerkt.
Deze superslimme douche gebruikt 65 tot 70% minder water dan de normale spaardouche. De douchekop heeft kleine sproeigaatjes die de waterdruppels die uit de sproeikop komen in miljoenen minuscule druppeltjes verdelen. Daardoor sta je middenin een warme wolk water..

Bron: www.vitens.nl

De innovatieve techniek zorgt ervoor dat de nevel zich over een meer dan 5 keer groter oppervlak verspreidt.
De industriële vormgevers van de neveldouche hebben oog gehad voor de functionaliteit en toepasbaarheid zodat deze, inclusief de ergonomische ontworpen handsproeier, zonder grote aanpassingen, eenvoudig is te installeren.
Op basis van feedback is de neveldouche inmiddels verder verbeterd waardoor de sproeiers, ontwikkeld met dynamische vloeistof modellen, nu het contact met het water maximaliseren. Het douchenevelwater voelt warmer aan, de druppels vallen sneller en intensiveren het lichaamscontact, terwijl ten opzichte van gewone douches toch minimaal 65% aan water wordt bespaard.
Het waterverbruik daalt dan van ongeveer 6 tot 7,5 liter voor de spaardouche naar 2 tot 2,5 liter per minuut voor de neveldouche. Ofwel van 40 tot 50 liter bij een spaardouche naar gemiddeld 15 tot 17,5 liter per douchebeurt bij de neveldouche. Het gebruik van (drink-)water daalt al hierdoor van 120 liter tot onder de 100 liter; naar 95 tot 87,5 liter per persoon per dag! [1]

Water voor het spoelen van het toilet

Toiletbezoek komt op de tweede plaats als het gaat om het verbruik van drinkwater.

Installeren van nieuwe toiletten (zuiniger met (drink)water)

Uit het onderzoek ‘Watergebruik Thuis 2016’ (TNS Nipo juli 2017) blijkt dat de Nederlander gemiddeld 5 tot 6 maal per dag van het toilet gebruik maakt. Naarmate men ouder wordt stijgt het toiletbezoek en het watergebruik dat daar mee samenhangt. Per spoelbeurt is gemiddeld 6 tot 8 liter water nodig. Dit verbruik neemt door het installeren van nieuwe (zuiniger) toiletten met iets kleinere spoelreservoirs en spoelonderbrekers gemiddeld langzaam af. Inmiddels beschikt bijna 80% van de huishoudens over een toilet met spoelonderbreking, maar helaas wordt die lang niet altijd (max 75%) gebruikt. Omdat Nederland zuiniger met zijn (drink-)water moet omgaan is een toiletspoeling van maximaal 4 liter beter dan de huidige 6-8 liter spoelbeurt.

Minder grote diameter riolering

Maar het blijkt nog niet zo simpel om de hoeveelheid spoelwater fors terug te dringen én de riolering toch goed te laten functioneren. Het spoelwater moet zowel de inhoud uit de toiletpot verwijderen als ook die inhoud naar de riolering transporteren. Bij nieuwbouwwoningen is dat direct mogelijk door, conform de Duitse normering, de diameter van de afvoer op Ø 90 mm, het afschot op 1,5 % en de leidinglengte op maximaal 10 meter te stellen.

Bron: Installateurs Zaken Hr. Bosman Geberit

Bij die kleinere diameter is de afvoerbuis zelfs bij 4 liter spoelwater beter gevuld dan bij een buis van Ø 110 mm met 6 of 8 liter en dat verbetert het transport van alles wat moet worden afgevoerd.

Consequenties voor verbouwingen en renovaties

Bij verbouwingen en renovaties van de bestaande woningvoorraad zal dus ook kritisch gekeken moeten worden naar de diameter van de riolering, het afschot en de lengte van de afvoer vanaf woning tot in de openbare riolering. Uit praktische en pragmatische overwegingen moeten alle mogelijkheden om de bestaande riolering met nieuwe en innovatieve aanpassingen te upgraden worden betrokken bij het beperken van de vraag naar water voor toiletspoeling.

De WISA-booster reduceert het water voor de spoelbeurt tot maximaal 4 liter

Gelukkig is er een redelijk eenvoudige oplossing op de markt om toch, zelfs bij het handhaven van de bestaande uitvoering van de riolering, probleemloos naar een spoeling van maximaal 4 liter over te kunnen stappen. En dat is, in combinatie met een 4 liter spoelbak, de ‘Booster’, die WISA) op de Nederlandse markt brengt.

Bron: wisa

De ‘Booster’ verzamelt het spoelwater (en eventueel ander afvalwater van fonteintje in WC) in een tank met een capaciteit van 14 of 18 liter. Zodra deze tank, die onder aan de standleiding is gemonteerd, vol is, zorgt een hevelwerking ervoor dat de inhoud van de tank in één keer naar het hoofdriool wordt afgevoerd. Deze stroom voorkomt verstoppingen in de leiding naar het hoofdriool. De ‘Booster’ werkt stil en efficiënt, en functioneert door de hevelwerking zonder elektrische pompen. Het spreekt voor zich dat de inhoud van de spoelbak afgestemd wordt op de inzet van de booster.  
Van de 30 tot 50 liter die een persoon nu gemiddeld gebruikt voor toiletspoeling resteert, per persoon, bij maximaal [!] 4 liter water per spoeling en 5 tot 6 spoelingen per dag, nog 20 tot 24 liter spoelwater. Ondanks de besparing van 3.650 tot 9.125 liter (drink-)water betekent dit per persoon, afhankelijk van de omstandigheden, nog steeds een gebruik van ongeveer 7.300 tot 8.750 liter water per jaar voor het spoelen van het toilet.

Randloos toilet

Op het gebied van toiletpotten vinden ook innovaties plaats. Traditionele potten hebben een spoelrand, waardoor het water onvoldoende kracht en volume heeft om goed schoon te spoelen. Bij een zogenoemde rimfree of randloze toiletpot is minder water nodig om het toilet, met maar 3 tot 4 liter, met voldoende kracht schoon te spoelen.  Inmiddels bieden meerdere leveranciers zoals onder andere Sfinx, Duravit, Mocoori, en Villeroy & Boch, randloze toiletten aan

Ontleend aan Villeroy & Boch

Behalve de besparing op water hebben deze moderne toiletpotten als groot voordeel dat de toiletpot van binnen volledig glad is afgewerkt en makkelijk hygiënisch is te reinigen. Het ontbreken van de moeilijk te reinigen spoelrand bespaart tijd en maakt het werken met agressieve reinigingsmiddelen overbodig. Dat komt de levensduur van rioleringen en de werking van de RWZI ten goede.
Blijft natuurlijk staan dat de diameter van de riolering, het afschot en de leidinglengte op deze beperkte hoeveelheid water moeten zijn afgestemd om verstoppingen te voorkomen.

Wasmachine en regenwater

De laatste grote drinkwater slurper, met gemiddeld 14 liter per persoon per dag, is de wasmachine.

 Gemiddeld is sprake van 220 wasbeurten per jaar. Omdat het waterverbruik van wasmachines de afgelopen 8 jaar is gehalveerd tot ongeveer 40 liter per wasbeurt, kan het vervangen van een wasmachine die ouder is dan 10 jaar een slimme stap zijn om te besparen op zowel energie als water. Dit kan met een wasmachine die een energielabel A+++ -40% of -50% label heeft. Dat percentage geeft  de energiebesparing aan ten opzichte van de (inmiddels achterhaalde verbruiken van de) standaard A+++ wasmachine en dat is 70 tot 90 kWh per jaar.
Het waterverbruik staat ook op het energielabel. Dit verbruik varieert van 8.375 tot 11.150 liter per jaar en schommelt, bij de betere machines, ongeacht het label, zo rond de 10.000 liter per jaar.

Met een beetje aandacht voor het wassen is flink te besparen op het energie- en het waterverbruik. Dat lukt door te wassen met een volle trommel én het gebruik van de eco-programma’s van 40 °C en 60 °C. Overigens kost wassen op 60 °C bijna 2 keer zoveel energie als wassen op 40 °C.
De wasmiddelen van tegenwoordig zijn steeds geconcentreerder. Een juiste dosering, afgestemd op de hardheid van het water, is van groot belang, immers te veel wasmiddel is slecht voor de was, voor de wasmachine en het milieu.

Drinkwater en energie

De waterketen betreft alle infrastructuur om drinkwater te winnen en te distribueren en om afvalwater via riolering af te voeren naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Drinkwaterproductie en -transport vragen ca. 40% van de energie in de waterketen.
Het gebruik van de waterketen kost per jaar de meeste energie. Voor de aanleg, bouw en verwijderen van die infrastructuur in de waterketen, is per jaar, omgerekend naar de levensduur, veel minder energie nodig.
Het besparen op drinkwater is dus ook energetisch zeer effectief. Dit maakt het gebruik van hemelwater en hergebruik van douchewater als toiletspoelwater ook uit energetisch oogpunt interessant.
Het binnenshuis oppompen van gebufferd hemel- of douchewater kost veel minder energie dan de productie (winnen en reinigen) en distributie (pompen en persleidingen) van drinkwater.
Zo rekent RIONED voor het gebruik van drinkwater circa 8 Wpp (= 8 Wpp x 31,5 MJ/jr/Wpp), ofwel 252 MJ/jr.  [2]
Zoals eerder aangegeven is het, dankzij tussentijdse opslag in buffervaten, heel goed mogelijk regenwater te gebruiken voor toiletspoeling, om te douchen en in de wasmachine.
Van de ongeveer 120 liter drinkwater per persoon per dag,  is daarmee in totaal gemiddeld 100 liter per persoon per dag te besparen. Dat is niet alleen een dikke 80% op het drinkwater gebruik maar ook zo’n 210 MJ/jr, of 83% op het energiegebruik dat nodig is voor het winnen en distribueren van drinkwater!

Afkoppelen regenwater van rioolstelsel

In stedelijke gebieden en gebouwde omgevingen is het gebruikelijk de regen van straten en daken rechtstreeks naar de riolering af te voeren. Dat leidt bij forse buien tot overbelasting van het rioleringsstelsel en de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). [3]
Door de regen worden de verontreinigingen in het rioolwater sterk verdund. De zuivering in de RWZI verloopt daardoor minder goed. Veel verontreinigingen komen via het gereinigde rioolwater (effluent) in het oppervlaktewater terecht. Dat oppervlaktewater wordt – mede door de opgeloste stoffen in het effluent – steeds minder geschikt voor toepassing in land- en tuinbouw. Laat staan dat uit dat water op eenvoudige en betaalbare wijze nog goed drinkwater te produceren is.
Juist om verontreiniging van het oppervlaktewater tegen te gaan, zijn – in het recente verleden – talloze bergbezinkbassins gerealiseerd. Beoogd wordt daarmee het lozen van ongezuiverd rioolwater te voorkomen.
Zonder bergbezinkbassins komt dat wateroverschot – na hevige of langdurige regenbuien – uit overvolle rioleringen, direct via zogenoemde overstorten, ongezuiverd in sloten en vaarten terecht.
De belasting van het rioleringsstelsel, en daarmee de RWZI, is beter te reguleren, door niet alle neerslag regelrecht naar de riolering af te voeren.

Bron Van der Linden Beton; Coornhertstraat ’s-Hertogenbosch

Tussentijdse opslag regenwater

Een belangrijke eerste stap is dus het hemelwater niet rechtstreeks op de riolering te lozen. Net als bij energie uit zon en wind is ook regenwater niet altijd beschikbaar als er vraag naar is, en is een systeem voor tussentijdse opslag noodzakelijk. Voor de tijdelijke en tussentijdse opslag van hemelwater zijn talloze producten op de markt. Zowel in beton als in kunststof (rond, vierkant, hoog of plat zodat ze niet diep de grond in hoeven) met een capaciteit van 1.000 tot 10.000 liter en zelfs geschikt voor forse belastingen door (vracht-)wagens.

De keuze voor het grootste volume waarvoor plaats is, zoals bijvoorbeeld onder terras, oprit of ondergronds in de tuin, is financieel verstandig. Immers de meerkosten voor een complete tank met een zeer groot volume zijn verwaarloosbaar ten opzichte van kleinere exemplaren. Zo’n groter buffervat [4] biedt voldoende capaciteit voor veranderende behoeften en voor de wensen van toekomstige bewoners.

 In België is het bij nieuwbouwwoningen al wettelijk verplicht om een regenwaterput met een capaciteit van minimaal 5.000 liter te plaatsen!
Ook in Nederland worden huiseigenaren in bijna veertig gemeenten binnenkort verplicht om maatregelen te treffen om hemelwater op te vangen omdat re riolen de toenemende hoeveelheid stortbuien niet meer aan kunnen.

Bron: Gawalo augustus 2017

Gebruik regen- en hergebruik huishoudelijk afvalwater

Voorkomen is beter dan genezen

Het voorgaande heeft vooral betrekking op producten waarmee het gebruik van drinkwater flink afneemt. Niet alleen het beperken van het gebruik van grondstoffen, waaronder (drink-) water staat tegenwoordig in de belangstelling. Ook hergebruik en circulariteit krijgen steeds meer aandacht. Daardoor neemt de interesse in het gebruik van regenwater en het opnieuw inzetten van water dat al eerder in huis werd gebruikt verder toe.

Regenval en -opvang in cijfers

Jaarlijks valt er in Nederland tussen de 700 en 1.000 mm neerslag, dus tussen de 700 en 1.000 liter per m² per jaar. De totale hoeveelheid neerslag varieert van jaar op jaar en van seizoen tot seizoen en ligt tegenwoordig op gemiddeld meer dan 800 mm. De maanden juli – december zijn gemiddeld 20 mm natter dan de maanden januari – juni.
Het gemiddeld dakoppervlak van een woning in Nederland is 70 m2. Daar valt gemiddeld 70 x 800 = 56.000 liter of 56 m³ regen op. Hiervan komt ongeveer 80 % in de regenpijp terecht en hiervan resteert weer 85 % omdat 15 % verloren gaat in het filter. Per jaar is per woning een hoeveelheid regenwater voor gebruik in en om de woning beschikbaar van 38 m3 (56 x 0,80 x 0,85).
Omdat langere droogteperioden en heftige hoosbuien steeds frequenter voor komen is het handig voor het bepalen van de grootte van een regenbuffer uit te gaan van een neerslag van 1.100 mm per m2. Dan is de hoeveelheid voor hergebruik beschikbaar regenwater 52 m3 (70 x 1.100 x 0,80 x 0,85).
Het is reëel uit te gaan van standaard 4 bewoners om het benodigde opslag volume te bepalen. Voor 4 bewoners ligt het gebruik nu op 175 m3 drinkwater per jaar (4 x 120 x 365 =175.200 liter per jaar). Als de aanpassingen om op het gebruik van drinkwater voor douchen, toiletspoeling en wasmachine, te besparen zijn gerealiseerd, is per jaar nog slechts 7,5 m3 per persoon of 30 m3 drinkwater per huishouden nodig.

Bron: Golantec

Voor toiletspoeling ligt het gebruik, ook bij gebruik van kleine spoelbak en booster, nog altijd op (4 x 365 x 25 liter) 36.500 liter water per jaar. In principe is in deze behoefte aan spoelwater met regenwater te voorzien. Voor het bufferen van regenwater voor toiletspoeling volstaat een voorraadtank per huishouden van 3 tot 5 m3.
Het is ook mogelijk het gebruikte douchewater in te zetten voor toiletspoeling. Dit vraagt natuurlijk aanpassingen aan de afvoerleiding van de douche rechtstreeks naar een separaat buffervat. Dergelijke ingrepen vragen forse  aanpassingen in water en afvoerleidingen en zijn om die reden vooralsnog vooral bij nieuwbouw of ingrijpende totale renovaties haalbaar. 
Voordeel voor alle machines en leidingen is dat er, door het ontbreken van kalk in regenwater, geen risico meer bestaat op slechter functioneren door kalkafzetting. Ook kalkafzetting in douche, bad en toilet behoort dan tot het verleden, waardoor het gebruik van reinigingsmiddelen drastisch kan worden teruggebracht.
Wanneer regenwater ook voor andere toepassingen dan alleen toiletspoeling wordt gebruikt zoals in de wasmachine of voor het douchen, zijn wel extra reinigingsstappen wenselijk en/of noodzakelijk.

Kansen voor de zeer nabije toekomst

Het is mogelijk met hemelwater volledig in de vraag naar (drink-)water te voldoen
De Drop2Drink unit (d2dwatersolutions.com) is ontwikkeld om in de woning regenwater tot drinkwater­kwaliteit te reinigen.

Het regenwater wordt in 4 fasen met meerdere gekoppelde filters gereinigd:  1) een microfilter (5 μ), 2) een actief kool filter, 3)een ultra membraanfilter (0,01μ) en 4) een behandeling met ultraviolet licht eenheid van 30 W. Deze fasen worden in een en dezelfde installatie doorlopen. De installatie vergt een aansluiting van 230 V en verbruikt 40W. De capaciteit van deze installatie is 30 liter per minuut (1,8 m3/uur) zodat in de vraag naar water voor zowel het douchen als voor wastafels en voor de was- en de afwasmachine en al het andere water met het gereinigde regenwater kan worden voorzien.
DeDrop2Drink unit wordt ‘plug & play’ geleverd. Het geheel heeft afmetingen van 1,2 x 0,55 x 0,45 m en weegt 29 kilo. De unit is voorzien van een beheers- en controlesysteem met internet aansluiting. De membranen worden automatisch iedere 24 uur op een correcte werking gecontroleerd.
Het is met deze D2D Unit mogelijk gebruikt water uit de douche, wastafels, wasmachine en afwasmachine weer tot drinkwaterkwaliteit te zuiveren.
Misschien is het in de nabije toekomst dan ook mogelijk de warmte uit het water van de douche, wasmachine en afwasmachine via een aparte warmtewisselaar terug te winnen en te gebruiken en deze warmte te gebruiken voor het (voor-)verwarmen van vers douche of waswater.

Eindnoten

[1]  Zo zorgt een Nebia Spa Shower 2.0 voor een besparing van100 liter warm water per dag bij 4 personen per huishouden. Dat komt neer op 350 x 100 = 35.000 liter ofwel 35 m3 per jaar. Voor het verwarmen van water (de energie-inhoud) is 4,2 kJ per liter en per graad temperatuurverschil nodig. Jaarlijks hoeft dus 35 m³ water niet verwarmd te worden van leidingwatertemperatuur (10 ?C) tot 60 ?C. (Het water wordt standaard tot 60 ?C verwarmd en via de mengkraan met koud water tot de geschikte douchetemperatuur [ca. 40 ?C] teruggebracht).

[2]  Primaire energie is de energie in bijvoorbeeld kolen, olie, gas, ureum. Bij de productie van elektriciteit uit primaire energie gaat veel energie verloren, doordat het bouwen van de centrale en het transportnet energie kost, koelwater en rookgassen circa 60% van de verbrandingsenergie afvoeren en de elektriciteitskabels en -draden weerstand hebben. Dit verlies aan energie moet betrokken worden bij het vergelijken van energiematerialen of -activiteiten.
Energie wordt uitgedrukt in de eenheid joule (= 1 Ws (Wattseconde) = 1 Nm (Newtonmeter)).
Vermogen (energieverbruik) wordt uitgedrukt in energie per tijdseenheid 1 W (Watt) = 1 J/s (Joule per seconde)
Qua energie-inhoud staat 1 kilowattuur (kWh) elektriciteit gelijk aan 3,6 Megajoules (MJ).
Eén Watt is 1 Joule per seconde, dus 1 kWh is 1.000 Watt gedurende 3.600 seconden.
Om 1 kWh energie te produceren, is 11,8 MJ aan primaire energie nodig. Van 11,8 MJ primaire energie naar 3,6 MJ elektriciteit uit het stopcontact treedt dus een verlies op van bijna 70%! Bij energieanalyses wordt vaak gerekend met Megajoules: MJ (energie-inhoud) of MJ/jaar (energieverbruik).
Maar dat zijn afgeleide eenheden; bij Watt kunnen we ons vaak meer voorstellen.
Daarom presenteren we de energieverbruiken in Wpp: Watt primaire energie per persoon.
Het energieverbruik uitgedrukt in Wpp is het gemiddelde, continue verbruik van één persoon om (een bepaald onderdeel in) de waterketen te realiseren (aanleg), in stand te houden (onderhoud) of te laten functioneren (gebruik). Een Watt primaire energie per persoon (1 Wpp) is als volgt om te rekenen naar Megajoule per jaar:
1 Wpp is 1 Joule per seconde per persoon. Als 1 persoon een heel jaar 1 Wpp gebruikt is dat: 365 dagen x 24 uur x 3600 seconden x 1 J = 31,5 MJ/jaar. Wpp geeft dus aan hoeveel primaire energie een persoon gemiddeld per seconde gebruikt. Omdat we daarbij rekening houden met circa 70% energieverlies voor elektriciteitsproductie is 1 Watt uit het stopcontact gelijk aan 3,3 Wpp.
Dus 1 Wpp = 31,5 Megajoules/jaar
Ontleend aan bron RIONED 2012 (boekje “Water en energie)

[3]  De Waterschappen zijn verplicht een RWZI zo te ontwerpen en te exploiteren dat deze, met normaal weer, goed werken. Men hoeft dus geen rekening te houden met bijvoorbeeld extreme neerslag. Normaal gesproken mag het effluent de maximale grenswaarden van 20 mg/l biochemisch zuurstofverbruik (BZV), 125 mg/l chemisch zuurstofverbruik (CZV) en 30 mg/l aan opgeloste stoffen per etmaal (met normaal weer) niet overschrijden. Ook zijn er (als jaargemiddelde) grenswaarden vastgesteld voor de concentratie aan totaal stikstof en totaal fosfor.
Bron: Vewin/Infomil

[4]Dagelijks gebruiken we in Nederland gemiddeld 120 liter drinkwater per persoon. Bij 4 personen per gezin is dat ca 480 liter per gezin per dag. Met een opslag van 10.000 liter kun je dus 20 dagen vooruit. Met de juiste filtratie kan met dat regenwater zo goed als alles: vaatwasser, afwasmachine, zelfs douchen. 
N.B. Het is vrijwel onmogelijk met vaste hoeveelheden water per minuut of per activiteit te rekenen. Iedere persoon en huishouden heeft zijn eigen specifieke gebruiksgegevens. Cijfers over gebruik verschillen bovendien vaak per bron. Bedenk dat het er niet om gaat dat een gegarandeerde besparing te ‘bewijzen’ maar dat het gaat om het onderbouwen van de strekking van de redenering.

—–